Drie op vier Belgen willen vakantiedagen opsparen voor later

Heel wat werkende Belgen zaten eind 2020 nog met een overschot aan vakantiedagen. Velen namen die nog snel vóór het jaareinde op, waardoor bedrijven operationeel in de problemen kwamen.

Nochtans is er een optie die toelaat om vakantiedagen op lange termijn op te sparen, met name via loopbaansparen. Het gaat dan wel enkel om conventionele vakantiedagen: extra dagen bovenop de wettelijk vastgelegde. Een groot deel van de Belgische werknemers is gewonnen voor het idee van loopbaansparen, zo blijkt uit het onderzoek van Acerta. 73% wil vrije uren of dagen opsparen voor later in de loopbaan, als dat kon bij hun werkgever. Meer dan de helft (56%) van wie geïnteresseerd is in loopbaansparen kijkt bovendien zelfs naar de veel langere termijn, en wil de opgespaarde tijd gebruiken om de pensioendatum te vervroegen.

^{Figuur 1: Stellingen i.v.m. loopbaansparen}

In de zorgsector, die zwaar belast wordt door de coronacrisis, is loopbaansparen nog niet mogelijk. Het kan nochtans een belangrijke oplossing zijn voor de vele opgestapelde overuren van het zorgpersoneel. En ook bij opgestapelde vakantiedagen kan loopbaansparen een oplossing zijn.

Ellen Van Grunderbeek, juridisch adviseur bij Acerta: “Bedrijven kwamen eind 2020 in de problemen omdat er nog een karrenvracht aan vakantiedagen moest opgenomen worden in de laatste weken en maanden. Nogal wat werknemers waren in coronatijden en vooral in de strengste lockdownmaanden tijdelijk werkloos en in een periode van tijdelijke werkloosheid neem je geen vakantie. Voor wie kon blijven werken, was de lockdown ook geen aantrekkelijke periode om vakantie te nemen: reizen en uitstapjes waren onmogelijk, en werknemers die aan de slag bleven moesten er vaak de taken van collega’s bijnemen. En dan hebben we het nog niet over de zorg: het zorgpersoneel werkte in heel moeilijke omstandigheden en kreeg nauwelijks tijd om uit te rusten en vakantie te nemen. In alle sectoren geldt: om de werkuren en vrije tijd meer in balans te brengen is loopbaansparen een interessante piste. Voor werkgevers is het interessant omdat een concentratie aan afwezigheden en/of de extra kost van het uitbetalen van overuren in crisistijden zo kan worden vermeden. In de zorg zou loopbaansparen alvast in 2021 moeten ingevoerd worden.”

De wet van 5 maart 2017 betreffende werkbaar en wendbaar werk creëerde een wettelijk kader voor loopbaansparen. Loopbaansparen laat werknemers toe om extralegale verlofdagen – niet de wettelijke vakantie – en overuren en vrije glijtijduren op te sparen met de bedoeling die later in de loopbaan als verlof op te nemen. Dat geeft werknemers bijvoorbeeld de gelegenheid om langere adempauzes in te lassen of iets eerder met pensioen te gaan. Sectoren of ondernemingen kunnen loopbaansparen voor hun medewerkers openstellen, maar de keuze blijft aan de medewerkers. Sectoren waar loopbaansparen vandaag al is geactiveerd en sectoren waarbinnen ondernemingen een ondernemingscao kunnen sluiten, zijn o.a.:  PC 200 (aanvullende sector voor de bedienden), PC 116 (arbeiders uit de scheikundige nijverheid), PC 117 (arbeiders uit de petroleumnijverheid en -handel), PC 207 (bedienden uit de scheikundige nijverheid), PC 211 (bedienden uit de petroleumnijverheid en -handel), PC 328.02.

^{Over de cijfers}

^{De gegevens komen van het tweejaarlijkse grootschalig onderzoek dat ACERTA door het onderzoeksbureau Indiville laat uitvoeren bij medewerkers, er waren 2.072 respondenten. Het betreft een representatieve steekproef van de arbeidsmarkt op basis van de recentste cijfers van Statbel. Deze bevraging is de spiegelenquête van het tweejaarlijks onderzoek van ACERTA onder werkgevers die eind 2020 liep.}

^{De overuren gaan om (1) overuren gepresteerd wegens onvoorziene noodzakelijkheid of een buitengewone vermeerdering van werk én (2) de vrijwillige overuren. Ook het extra krediet vrijwillige overuren in de kritieke sectoren n.a.v. de corona pandemie zouden daarvoor in aanmerking komen.}