6 op de 10 Belgen blijven zelfstandig in bijberoep door lager pensioen

Zelfstandigen vinden net als andere Belgen pensioen belangrijk. 72% van de zelfstandigen laat zich door de onzekerheid rond de pensioenen niet tegenhouden om het als zelfstandige te wagen. Opvallend is wel dat 1 op de 2 – 59% - van de zelfstandige bijberoepers de pensioenregeling aanwijst als reden om de grote stap naar zelfstandigheid in hoofdberoep niet te zetten. Zij voelen zich comfortabeler met het vangnet van hun werknemerspensioen. 81% weet van zichzelf dat ze zich als hoofdberoeper meer zorgen zouden maken over hun pensioen. 60% van de zelfstandigen meent dat, mochten ze werknemer zijn, pensionering minder een zorg zou zijn.

Een andere bezorgdheid van de zelfstandigen is het pensioenbedrag: 67% van de hoofdberoepers is daar niet gerust in; bij de bijberoepers is dat maar de helft (32%).

Els Schellens, Director Operations Starters en Zelfstandigen: “Welke loopbaanbeslissingen welke impact op hun pensioen kunnen hebben, zelfstandigen zouden het graag weten. Maar zelfs de informatie over hun pensioen gebaseerd op hun concrete situatie vandaag, vinden ze niet of onvoldoende. Dat hoofdberoepers ongeruster zijn dan bijberoepers, heeft waarschijnlijk te maken met een gevoel van onzekerheid. Werknemer zijn wordt nog steeds ervaren als een soort zekerheid. Als je wordt ontslagen, dan kan je stempelen en blijf je pensioenrechten opbouwen. Daarnaast stopt het voor de meeste zelfstandigen bij het wettelijk minimumpensioen, terwijl werknemers vaak hoger uitkomen, omdat er ondanks het wettelijk minimum toch nog een verschil zit in de berekening. Grotere bedrijven bieden hun werknemers vaker ook voordelen aan zoals een groepsverzekering.”

Een andere vaststelling uit het onderzoek van Sociaal Verzekeringsfonds Acerta is dat 61% van de zelfstandigen stappen heeft ondernomen om aan extra pensioenopbouw te doen. 56% van de zelfstandigen die aan extra pensioenopbouw doen, kiezen voor een Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ) of een andere aanvullende verzekering. Het gaat hier dan vooral over de zelfstandigen in hoofdberoep; 75% heeft een VAPZ. Bij de zelfstandigen in bijberoep is een VAPZ minder populair als extra pensioenopbouw (31%).

^{Figuur 1: Welke stappen heb je al ondernomen om aan extra pensioenopbouw te doen?}

Els Schellens: “Ook het spaarboekje, beleggingen, aandelen en vastgoed – de eigen woonst, winkel, een tweede verblijf... - beschouwen zelfstandigen als een welkom appeltje voor de dorst. De zaak overlaten op het moment van pensionering kan een andere manier zijn om het pensioen wat te spijzen.”

58% van de zelfstandigen vindt dat je best meteen en voor je 35 jaar, als jonge starter dus, begint met sparen voor je pensioen. Slechts 14% meent daarmee te kunnen wachten tot na de leeftijd van 45 jaar. Wat opvalt is dat het vooral de jongere zelfstandigen zijn die vinden dat je maar beter jong met je pensioen begint. Het is dus geen les die zelfstandigen over de jaren leren.

Toch laten zelfstandigen het pensioen niet hun levenswandel bepalen. Ze kijken vooral naar de overheid (31% kijkt naar de Rijksdienst voor Pensioenen) om de onzekerheid weg te nemen en verder kijken ze naar hun boekhouder (22%) of naar het sociaal verzekeringsfonds (22%) voor advies. Maar ondertussen doet de zelfstandige vooral verder. Iets meer dan de helft – 54% - is zelfs van plan om ook na de pensioenleeftijd verder te doen. Waarom? Bij iets minder dan de helft daarvan (45%) speelt het financiële een rol. Maar de meesten die verder werken – 54% -, werken nu eenmaal graag. En neen, het zijn niet de jonge zelfstandigen die dat over zichzelf voorspellen, ook wie dicht bij zijn/haar pensioen staat, heeft beslist: ik doe door.

^{Figuur 2: Waarom zou je verder werken na je pensioen?}

^{Over de cijfers}

^{De gegevens komen uit een onderzoek over het thema pensioenen afgenomen tussen 5 september en 3 oktober 2019. 1936 zelfstandigen namen deel aan het onderzoek.}