Globaal preventieplan: welke verplichtingen als werkgever?

Welzijn op de werkvloer. Het is een veelbesproken onderwerp. Uiteraard omdat het heel belangrijk is, maar ook omdat je als werkgever een aantal verplichtingen hebt rond veiligheid, gezondheid en welzijn op het werk. Zo moet je bijvoorbeeld een vijfjaarlijks globaal preventieplan opstellen. Op jaarbasis ben je dan weer verplicht om een actieplan te formuleren. Wat houdt dat in? En waar moet je op letten?

Een veilige werkomgeving voor je werknemer is uiterst belangrijk. Niet alleen voor hun eigen veiligheid en gezondheid, maar ook voor het bedrijf. Je onderneming kan namelijk niet op volle toeren draaien wanneer je werknemers uitvallen door ziekte of wegens een burn-out.

Omdat voorkomen altijd beter is dan genezen, moeten werkgevers een plan uitwerken om tegemoet te komen aan hun wettelijke verplichtingen rond veiligheid, gezondheid en welzijn op het werk. De maatregelen die ze daarvoor willen treffen, worden opgenomen in een globaal preventieplan.

Als werkgever moet je een globaal preventieplan opstellen. Daarin vermeld je de grote lijnen van het preventie- en welzijnsbeleid in jouw bedrijf. Een neergeschreven preventie- en welzijnsbeleid zorgt voor duidelijkheid en transparantie. Dat geldt trouwens ook voor je re-integratiebeleid na langdurige ziekte en verzuimbeleid.

In het globaal preventieplan neem je onder andere de volgende zaken op:

• een omschrijving van de resultaten van een risicoanalyse

• de belangrijkste doelstellingen die je wil bereiken in het kader van het preventiebeleid en de middelen die je zal gebruiken om deze doelstellingen te behalen

• de preventiemaatregelen die je zal nemen

• de evaluatiecriteria voor het welzijnsbeleid

Als werkgever heb je de verplichting om de nodige maatregelen te treffen om het welzijn van je werknemers bij de uitvoering van hun werk te verbeteren. Het opstellen van een globaal preventieplan hoort daar dus ook bij. Dat gebeurt om de vijf jaar.

Daarnaast moet je verplicht een risicoanalyse uitvoeren in je bedrijf, concrete preventiemaatregelen vastleggen én een jaarlijks actieplan opstellen.

In het actieplan staat een gedetailleerd verslag van de preventiemaatregelen die het komende werkjaar gerealiseerd moeten worden. De concrete inhoud ervan is gebaseerd op het globaal preventieplan. Vaak behandelt het jaarlijks actieplan algemene doelstellingen, maar het kan ook gaan over specifieke (arbeids)ongevallen of beroepsziektes die zich hebben voorgedaan.

Je stelt het actieplan samen met de leden van de hiërarchische lijn en de diensten voor preventie en bescherming op het werk.

Je actieplan moet je jaarlijks overmaken aan het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW), telkens uiterlijk op 1 november. Indien er geen CPBW is, moet je het plan aan de vakbondsafvaardiging bezorgen. Is die er ook niet? Dan breng je de werknemers zelf op de hoogte.

Behandel in je jaarlijks actieplan de volgende elementen:

• Wat zijn de belangrijkste doelstellingen die je het volgende dienstjaar wil behalen in het kader van het preventiebeleid?

• Welke middelen en methoden zal je gebruiken om deze doelstellingen te bereiken?

• Wat zijn de rollen en verantwoordelijkheden van alle betrokken personen?

• Welke aanpassingen zullen eventueel moeten worden aangebracht in het globaal preventieplan?

Ga ook ieder jaar na of de doelstellingen effectief gerealiseerd worden en of er vooruitgang merkbaar is op het vlak van veiligheid en welzijn in je bedrijf.

In maart 2022 lanceerde de minister van Werk een nationaal actieplan ter verbetering van het werkwelzijn. Dit Nationaal Actieplan Welzijn is een vertaling van het strategische EU-kader voor gezondheid en veiligheid op het werk. Ook de gezamenlijke prioriteitennota van de sociale partners van de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk werd geïntegreerd in het Nationaal Actieplan Welzijn.

Het plan bevat de thematische doelstellingen die moeten worden nageleefd om het welzijn op het werk te verbeteren. Het gaat dan vooral over het voorkomen van risico’s die verbonden zijn aan de werkactiviteiten. Denk bijvoorbeeld aan de blootstelling aan gevaarlijke chemische stoffen, de preventie van skelet- en spieraandoeningen of psychosociale risico’s.

Daarnaast zoomt het Nationaal Actieplan Welzijn in op enkele actuele uitdagingen, zoals telewerk met het daaraan verbonden recht op deconnectie en de re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers.

Ten slotte formuleert het Actieplan beleidsondersteunende maatregelen, opdat deze doelstellingen ook effectief gerealiseerd kunnen worden. Het gaat dan onder andere over kwalitatieve regelgeving, goed werkende inspectiediensten en een doorgedreven samenwerking tussen alle stakeholders die betrokken zijn bij het welzijnsbeleid.

De welzijnswetgeving is sinds 2023 ook van toepassing op dienstboden en huispersoneel. Lees hier wat dat concreet betekent.