Voorbije jaar gingen 10% meer werknemers en 5% meer zelfstandigen vóór hun 65e met pensioen

De uitvoering van het pensioenhervormingsplan staat bij de federale regering voor dit najaar op de agenda. Een van de ambities is om mensen langer aan het werk te houden, onder andere via de pensioenbonus. De wettelijke pensioenleeftijd ligt momenteel op 65 jaar, maar zal in 2025 verhoogd worden naar 66 jaar en in 2030 naar 67 jaar. Maar wachten we wel tot onze 65e verjaardag om met pensioen te gaan? Steeds minder, zo blijkt uit de cijfers van Acerta op basis van de gegevens van 260.000 werknemers in dienst bij 40.000 werkgevers.

Vooral bij de zelfstandigen, zwaait een groot deel af vóór de 65e verjaardag. Ruim de helft (55,12%) stopt met werken vóór de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar. Dat zijn er bijna 5% meer dan vorig jaar.

Figuur 1: % zelfstandigen dat op welke leeftijd met pensioen gaat + evolutie

Mieke Bruyninckx, juridisch  experte van Acerta Sociaal Verzekeringsfonds: “Zelfstandigen hebben niet dezelfde opties als werknemers voor een ‘zachte landing’ van hun loopbaan met bijpassing door de RVA. Sommige activiteiten laten het in theorie wel toe om ‘de winkel’ verminderd open te houden, maar in de praktijk valt dat al eens tegen: het cliënteel is niet altijd blij met een verminderde service, het is niet altijd evident om de aankopen ernaar te plannen, soms is het ook interessanter om een 100% draaiende zaak over te laten dan een die uitbolt enzovoort. Vandaar de keuze van veel zelfstandigen tussen alles of niets. Meer dan de helft kiest er voor dan maar te stoppen voor hun 65e. ”

De kloof tussen zelfstandigen en wie in loondienst werkt, is groot. Van de Belgische werknemers die in 2022 met pensioen gingen, deed 41,17% dat vóór de geldende wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar. Dat is dus zo’n 15 procentpunt minder dan bij de zelfstandigen. Het aantal werknemers dat vroeger afzwaait, wordt wel steeds groter. Het afgelopen jaar noteerden we een stijging van bijna 10% in vergelijking met 2021. De werknemers die vóór hun 65 met pensioen gaan, zijn goed voor 1,14% van de totale werknemerspopulatie.

Figuur 2: % werknemers met contract onbepaalde duur dat op welke leeftijd met pensioen gaat + evolutie

Ellen Van Grunderbeek, juridisch experte van Acerta Consult: “Het deel Belgen dat gebruikmaakt van de opties om vervroegd uit de arbeidsmarkt uit te stromen, neemt nog altijd sterk toe. We zullen er als maatschappij dus nog extra moeten op inzetten om werken aantrekkelijk te houden, ook voor zestigplussers. De pensioenbonus mikt daarop, vanuit een financiële stimulans. Maar er zijn ook andere manieren om mensen te motiveren om langer te werken: een werkbare en zinvolle job aanbieden bijvoorbeeld. Duurzame loopbanen, waar het evident is dat rollen en functies kunnen veranderen naarmate iemands carrière vordert, moeten de norm worden in het bedrijfsleven.”

Tot slot nog een opvallend cijfer: arbeiders gaan een stuk vaker met vervroegd pensioen dan bedienden. Eén op de twee arbeiders zwaaide in 2022 voor zijn/haar 65e verjaardag af. Bij de bedienden gaat het ‘maar’ om 34,65%.

Figuur 3: % arbeiders/bedienden dat voor 65 jaar met pensioen gaat

Ellen Van Grunderbeek: “Deze cijfers zijn te verklaren doordat arbeiders gemiddeld ook eerder beginnen met werken, waardoor ze ook eerder een voldoende lange loopbaan hebben. En het werk dat ze doen, is meestal ook fysiek zwaarder, wat duurzame loopbanen organiseren hier zeker tot een uitdaging maakt.”

Over de cijfers

De verzamelde gegevens zijn gebaseerd op:

De werkelijke gegevens van 20.000 werknemers die met pensioen gingen tussen 2019 en 2022 (in een populatie van ongeveer 300.000 werknemers bij 38.000 werkgevers)

De werkelijke gegevens van 8.500 zelfstandigen die met pensioen gingen tussen 2019 en 2022 (in een populatie van ongeveer 200.000 actieve zelfstandigen in hoofdberoep).