Steeds meer Belgen gaan vervroegd op pensioen

• Aantal Belgen dat vóór 65 afzwaait, piekt. 37,5% van de Belgische werknemers die in 2021 met pensioen gingen, deed dat vóór zijn 65e verjaardag. Dat is een stijging van 2,1% in vergelijking met 2020, toen we door corona al op een piek zaten;
• Vooral arbeiders gaan vroeger met pensioen: 47% van de arbeiders stopte vóór de 65e verjaardag;
• Bij de zelfstandigen zwaaide iets meer dan de helft (51,4%) af vóór 65 jaar
• Acerta: “Steeds meer werknemers gaan op pensioen vóór de wettelijk vastgelegde leeftijd. Bedrijven gaan best tijdig het gesprek met werknemers rond pensioenmogelijkheden aan."

De Belg moet langer werken vooraleer hij/zij recht heeft op een volledig pensioen, zo besliste de federale regering in 2019. De wettelijke pensioenleeftijd ligt nu op 65 jaar, maar verhoogt in 2025 naar 66 en in 2030 naar 67 jaar. Toch is de trend in de private sector op dit moment net omgekeerd: steeds meer Belgen gaan vervroegd op pensioen, zo becijferde Acerta. Van de Belgische werknemers die in 2021 met pensioen gingen, deed 37,5% dat vóór de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar. Dat is een stijging van 2,1% in vergelijking met 2020 en van 14% in vergelijking met 2019.

^{Figuur 1: % werknemers met contract onbepaalde duur dat op welke leeftijd met pensioen gaat}

Ellen Van Grunderbeek, experte van Acerta Consult: “Het Belgische systeem laat vervroegde uitstroom uit de arbeidsmarkt toe en daar maken veel Belgen gebruik van. De onzekerheid door de coronacrisis zorgde er in 2020 al voor dat opvallend meer vijftigers en zestigers eieren voor hun geld kozen en de arbeidsmarkt verlieten van zodra dat een reële optie was. Bijvoorbeeld omdat ze voldoende werkjaren op de teller hadden. Opmerkelijk gezien zet de stijgende trend rond vervroegd pensioen zich in 2021 door, weliswaar minder sterk dan in 2020. We raden bedrijven aan om – meer dan ooit – aandacht te hebben voor de leeftijdspiramide in hun organisatie, zeker op de krappe arbeidsmarkt: wat is de gemiddelde leeftijd in het bedrijf en hoeveel werknemers hebben een leeftijd waarop ze binnenkort (vervroegd) kunnen stoppen met werken?  Er zijn verschillende systemen om loopbanen niet abrupt af te breken, maar juist geleidelijk af te bouwen, om de continuïteit in de onderneming te garanderen, zoals het nemen van een landingsbaan. Ondernemingen gaan dus best ruim op tijd het befaamde pensioneringsgesprek met de betrokken werknemers aan.”

Onder de Belgische werknemers komt vervroegde pensionering vaker voor bij arbeiders dan bij bedienden. In 2021 was 31,3% van de bedienden die met pensioen gingen jonger dan 65 jaar, bij de arbeiders was dat 47%. In 2021 was de gemiddelde pensioenleeftijd voor arbeiders 62,8 jaar, bedienden zijn gemiddeld een jaar ouder op de dag dat ze voor het pensioen kiezen, namelijk 63,8 jaar.

^{Figuur 2: % arbeiders/bedienden dat voor 65 jaar met pensioen gaat}

Ellen Van Grunderbeek: “Arbeiders beginnen gemiddeld genomen op jongere leeftijd te werken waardoor ze op jongere leeftijd een voldoende lange loopbaan hebben én het werk dat ze doen, is fysiek zwaarder. Dat maakt een pensioen vóór hun 65e logischer."

Van de Belgische zelfstandigen die in 2021 met pensioen gingen, deed iets meer dan de helft (51,4%) dat vóór de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar. Dat is een daling van 6,3% in vergelijking met 2020 en van 2,6% in vergelijking met 2019. Tijdens de coronacrisis gingen, net als bij werknemers, ook meer zelfstandigen vroegtijdig met pensioen, maar die tendens lijkt nu gekeerd.

^{Figuur 3: % zelfstandigen dat op welke leeftijd met pensioen gaat}

Mieke Bruyninckx, experte van Acerta Starters & Zelfstandigen: “Het percentage zelfstandigen dat vroegtijdig op pensioen gaat ligt een stuk hoger dan bij werknemers. Zelfstandigen hebben niet dezelfde opties als werknemers voor een ‘zachte landing’ van hun loopbaan, met bijpassing door de RVA. Voor zelfstandigen is het kiezen: met pensioen gaan of blijven doorgaan. Dat het aandeel vervroegde pensioneringen onder zelfstandigen het laatste jaar is gedaald, heeft wellicht te maken met het herstel na corona. We zijn (min of meer) terug naar normaal, zelfstandigen zien een kans om voor een stuk financieel goed te maken wat ze in 2020 hebben ingeboet. In de horeca, een van de door corona zwaarst getroffen sectoren, zien we de vroege pensionering zakken van 68,6% in 2020 naar 59% in 2021.”

Beknopt overzicht van opties voor Belgische werknemers om met pensioen te gaan:

^{Over de cijfers}

^{De verzamelde gegevens zijn gebaseerd op de werkelijke gegevens van een set van 290.000 werknemers in dienst bij meer dan 40.000 werkgevers uit de private sector, waartoe zowel kmo’s als grote ondernemingen behoren, en op de gegevens van 200.000 zelfstandigen in hoofdberoep.}