Ruim 1 op de 10 zelfstandigen in België is buitenlander

Brussel, 25 april 2019 – Van de 100 zelfstandigen in België waren er in 2017 11 niet-Belg en hun aandeel stijgt: tussen 2013 en 2017 was dat met 17,74 %. 1 op de 5 van hen oefent een vrij beroep uit.  Dat blijkt uit cijfers van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) die het sociaal verzekeringsfonds Acerta analyseerde. De groep nieuwe Europeanen zoals Kroaten, Esten, Slovenen en Hongaren is de snelst groeiende groep zelfstandigen zonder Belgische nationaliteit. Opvallend: de niet-Belgische zelfstandigen zijn vaker in hoofdberoep zelfstandig en jonger dan de Belgische zelfstandigen.

Ons land telde in 2017 1.087.763 zelfstandigen, een stijging met 8,66 % versus 2013. 120.021 van die 1.087.763 zelfstandigen zijn niet-Belg. Dat betekent dat er 17,74 % meer niet-Belgen-zelfstandigen zijn tegenover 2013 en dat 11 % van de zelfstandigen in België in 2017 niet-Belg is. Uit deze cijfers van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) mogen we verder nog concluderen dat 1) het zelfstandigenstatuut aan populariteit heeft gewonnen en 2) de populariteitsstijging groter is bij niet-Belgen dan bij Belgen.

^{Tabel 1: Zelfstandigen 2013-2017 in België, cijfers RSVZ}

Wie zijn de niet-Belgen die zich hier als zelfstandige vestigen? Kijken we naar de nationaliteit, dan stellen we vast dat vooral onze buurlanden en de landen die het recentst bij de Europese Unie zijn gekomen, goed vertegenwoordigd zijn.

^{Tabel 2: Top 5 nationaliteiten zelfstandigen in België na Belgen, absolute cijfers, cijfers RSVZ}

Katrien Jonckheer, Director Starters en Zelfstandigen “Dat er zich in België zelfstandigen uit de buurlanden vestigen, is niet onlogisch: (mogelijk) cliënteel stopt niet aan de landsgrens. De Italianen die met de eerste migratiestroom naar België zijn gekomen, zijn ondertussen Belgen, maar dat daar nog altijd een soort opvolgmigratie van Italiaanse zelfstandige ondernemers uit voortkomt, is ook niet onlogisch. En voor zelfstandigen uit de Oost-Europese landen is het welvarende België begrijpelijk ook een interessante markt.”

Kijken we naar welke nationaliteit de snelste groei kende van 2013 naar 2017, dan staat Kroatië op kop. Dat is niet zo vreemd, Kroatië is in 2013 tot de Europese Unie toegetreden. Ook heel wat andere nationaliteiten met een snelgroeiende vertegenwoordiging zijn landen die zich vrij recent bij de Europese Unie hebben gevoegd: Estland, Slovenië, Hongarije, Litouwen, Cyprus (in 2004), Roemenië kwam er in 2007 bij.

^{Tabel 3: Zelfstandigenstatuut in België: evolutie vertegenwoordiging nationaliteiten 2013-2017, top 10, cijfers RSVZ}

De nijverheid en handel, maar ook de vrije beroepen blijken populair bij de niet-Belgische zelfstandigen. Katrien Jonckheer: “1 op 5 niet-Belgen-zelfstandigen oefent in België een vrij beroep uit, bijvoorbeeld buitenlandse artsen die in België actief zijn. Die hebben ofwel hier gestudeerd of ze komen hier een vraag invullen en tegelijk de moeilijkere omstandigheden in eigen land ontlopen.”

^{Tabel 4: Zelfstandigenstatuut in België 2017: niet-Belgen spreiding bedrijfstakken, cijfers RSVZ}

Katrien Jonckheer: “De Oost-Europese bouwvakker en de Italiaanse pizzaiolo zijn bijna stereotiepe voorbeelden en ze bestaan, maar we zien toch dat er een veel bredere spreiding is. We komen de niet-Belgen tegen in de textiel, chemie, diamant; in de horeca; in de intellectuele beroepen, denk IT’ers. Ondernemende buitenlanders komen naar hier omdat ze hier opportuniteiten zien, om hier hun diploma en/of opleiding te gelde te maken. En als ze hier een nood invullen, is dat natuurlijk mooi meegenomen. Tegelijk kan het wel niet de bedoeling zijn dat we aan braindrain doen, d.w.z. dat we door een krapte hier, mensen die in hun land ook hoognodig zijn, van daar naar hier halen. Of dat hier een onevenwicht in de concurrentie ontstaat. Daarom is correcte begeleiding en opvolging nodig. De omvang van de groep – 11 op 100 zelfstandige dus – en de groei, bevestigt dat alleen maar.”

Zelfstandige niet-Belgen zijn gemiddeld iets jonger.

^{Tabel 5: Zelfstandigenstatuut in België 2017 – spreiding over de leeftijdsgroepen, cijfers RSVZ}

Onder de niet-Belgen weegt de verhouding hoofdberoepers-bijberoepers meer dan gemiddeld door naar de kant van de hoofdberoepers: 88 % hoofdberoepers niet-Belgen vs. 64,23 % hoofdberoepers onder de Belgische zelfstandigen.

^{Tabel 6: Zelfstandigenstatuut in België 2017 – spreiding volgens ‘aard van de bezigheid’}

Katrien Jonckheer: “Onder de Belgische zelfstandigen zal er altijd een deel zijn bij wie de zelfstandigheid niet het eerste doel was voor hun loopbaan, ze rollen er als het ware in. Zij schakelen pas later over op een zelfstandigenstatuut of ze beginnen eerst voorzichtig via een bijberoep. Bij de niet-Belgen die zich in België vestigen is de zelfstandige activiteit precies de reden om naar hier te komen. Zij ‘verspillen’ minder tijd, ze wagen meteen de sprong naar zelfstandige in hoofdberoep.”

Katrien Jonckheer: “Omdat ze meestal jonger zijn, omdat ze actief worden in een vreemd land met een eigen wetgeving, om misbruiken te voorkomen in gelijk welke richting, is het voor niet-Belgische zelfstandigen in België zo mogelijk nog belangrijker dat ze de weg vinden naar correcte begeleiding. Dat meer dan 1 op 10 zelfstandigen niet-Belg is, bevestigt alleen maar dat deze groep door de overheid en door de hr-dienstverlening beter niet aan zijn lot wordt overgelaten.”

^{Over de cijfers
Cijfers in België aangesloten zelfstandigen en helpers van vreemde nationaliteit van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ).
Voor alle duidelijkheid:}

• ^{Mensen met een niet-Belgische origine die Belg zijn, zitten uiteraard in de cijfers van Belgen-zelfstandigen}
• ^{Niet-Belgen die in hun eigen land (of een ander buitenland) hun zelfstandige activiteit hebben gevestigd zitten niet in deze cijfers voor België.}