Paramedici, op één na snelst groeiende vrije beroep

Van de ongeveer 1 miljoen zelfstandigen in België oefent een derde een vrij beroep uit en meer dan 1 op 5 (22%) oefent een paramedisch beroep uit. Van die laatste categorie noteerde het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen van Zelfstandige Ondernemers (RSVZ) van 2014 naar 2018 een groei van 19,8%. Daarmee staan de paramedici wat groei en aandeel betreft op de tweede plaats, na de consultants.

^{Figuur 1: Vrije beroepen, spreiding en stijgers 2014-2018}

Onder paramedici verstaan we psychologen, verpleegkundigen, verloskundigen, therapeuten, kinesisten... Dat we ons er al langer van bewust zijn dat we beter genderneutrale – en niet zonder nadenken mannelijke – termen gebruiken, komt doordat het dikwijls over vrouwen gaat. Het RSVZ telde in 2018 23.884 vrouwelijke, tegenover 9.812 mannelijke paramedici, een verhouding van 70,88% op 29,12%. Dat die verhouding fel doorweegt naar de vrouwelijke kant zal ook niet snel veranderen, integendeel. De groei van 2014 naar 2018 in de vrouwelijke populatie paramedici ging immers plus 23,44%, voor de mannen was dat plus 11,65%. Deze vrouwelijke beroepscategorie wordt dus alleen maar nog vrouwelijker.

^{Figuur 2: Vrije beroepen, verhouding en groei m/v 2014-2018}

Ook al vraagt elk paramedisch beroep een specifieke opleiding en permanente vorming, de drempel om de stap naar zelfstandigheid te zetten blijft blijkbaar voldoende laag, zo valt af te leiden uit de groei.

Katrien Jonckheer, Director Starters en Zelfstandigen bij Acerta: “De zorgsector is een groeiende sector met meer werk dan mensen, enerzijds; en zelfstandigheid biedt meer vrijheid, anderzijds. Dat de zelfstandige paramedici in de lift zitten, is dus niet zo vreemd. Dat meer mensen kiezen voor het statuut van zelfstandige wordt trouwens ook gestimuleerd door een gunstiger wetgevend kader voor de vrije beroepen: sinds de aangepaste insolventiewetgeving van 1 mei 2018 kunnen ook vrije beroepers in geval van faillissement een beroep doen op beschermingsprocedures, om maar één voorbeeld te noemen.”

Toch zeggen de cijfers over paramedici in vrij beroep niet alles. Niet elke verpleeg- of verloskundige, niet elke psycholoog of therapeut is een zelfstandige. Katrien Jonckheer: “Paramedici kunnen ook in loondienst aan de slag zijn en die groep zien we uiteraard niet in deze cijfers van het RSVZ. Een van de factoren om wel of niet te kiezen voor zelfstandigheid is het evenwicht werk-privé, een factor die traditioneel vooral de instap van vrouwen gunstig beïnvloedt, wat inderdaad blijkt uit de cijfers van zelfstandige paramedici.”

Gemiddeld ligt het jaarinkomen van vrouwelijke paramedici 47,5% lager dan van hun mannelijke collega’s. Katrien Jonckheer: “Inkomen en prestaties zijn bij zelfstandigen direct gelinkt. Gemiddeld 47% minder verdienen kan eenvoudig te verklaren zijn: minder werken, betekent een lager inkomen. Het zou inderdaad best kunnen dat vrouwelijke paramedici minder uren werken dan mannelijke, want overal op de arbeidsmarkt zien we ouderschapsverlof, deeltijds werken, tijdskrediet enzovoort eerder bij vrouwen dan bij mannen voorkomen. Er is geen reden waarom dat onder paramedici anders zou zijn. Zichzelf nog beter organiseren via bv. groepspraktijken kan een manier zijn om werk en privé zodanig gecombineerd te krijgen dat elk een volle loopbaan kan presteren en zo een volwaardig loon kan verdienen.”

Gemiddeld hebben paramedici vandaag al 15 jaar als zelfstandige op de teller. De gemiddelde leeftijd is 42 jaar, de gemiddelde leeftijd waarop ze start(t)en is 33 jaar. Terwijl bijvoorbeeld zelfstandige consultants ervoor opteren om eerst wat ervaring op te doen, waardoor hun gemiddelde startleeftijd op 39 jaar uitkomt, wagen paramedici de sprong naar zelfstandigheid dus al eerder, maar ze vestigen zich nu ook weer niet meteen na het afstuderen als zelfstandige.

^{Over de cijfers}

^{De verzamelde gegevens zijn gebaseerd op de werkelijke data van de Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen van Zelfstandige Ondernemers (RSVZ).}