Helft minder startende zelfstandigen tijdens coronapiek

Het onderzoek van Acerta gebeurde tussen 13 maart en 13 april 2020 en spitst zich dus toe op de periode wanneer het coronavirus een piek bereikte in ons land.

Dit jaar blijken er zo’n 60% minder startende zelfstandigen te zijn in vergelijking met dezelfde periode in 2019, wat overigens een absoluut piekjaar was, en ongeveer 50% minder in vergelijking met een gemiddeld jaar. De terugval door het coronavirus was verwacht, maar valt eigenlijk beter mee dan gevreesd. 

Katrien Jonckheer, Director Klantenservice Starters en Zelfstandigen bij Acerta: “Dat er mensen zijn wiens ondernemingszin niet is gestuit door de coronacrisis, is op zich een overwinning. Het klopt dat er maar de helft zoveel zelfstandigen gestart zijn in vergelijking met andere jaren, maar gezien de uitzonderlijke situatie van een pandemie zijn er toch meer ondernemers dan gedacht aan een nieuw avontuur begonnen. De cijfers, die ondanks alles toch redelijk hoopgevend zijn, kunnen ook deels verklaard worden doordat starters niet halsoverkop een nieuwe onderneming opzetten. De effectieve opstart is de laatste stap in een lang denk- en voorbereidingsproces, dat al voor de coronacrisis begonnen was. De beslissing van die startende ondernemers was uiteraard al voor de coronacrisis genomen.”

^{Figuur 1: Startende zelfstandigen tussen 13 maart en 13 april, procentueel verschil 2020 t.o.v. 2019 en t.o.v. 2015}

De terugval in startende zelfstandigen is zichtbaar in zowat alle sectoren van onze economie, al zijn sommige sectoren harder door de crisis getroffen dan andere. Een van de sectoren die de zwaarste klappen kreeg, en ook erg populair is bij startende zelfstandigen, is de horeca. De activiteiten in de horeca zijn door corona, op een paar randactiviteiten na, dan ook helemaal stilgelegd en dat vertaalt zich uiteraard ook in de cijfers over starters in die sector. In vergelijking met een gemiddeld jaar waren er in maart-april 2020 bijna 70% minder startende horeca-uitbaters.

Katrien Jonckheer: “We zagen in de horeca na de eerste shock, toen duidelijk werd dat de lockdown voor deze sector van langere duur zou zijn, ook heel snel heel wat creativiteit, zoals de omschakeling van bv. een restaurant-  naar een takeaway- of delivery-service. Hotels en restaurants konden voor zichzelf nog wel uitwegen bedenken, maar voor cafés ligt dat uiteraard veel moeilijker.”

Een groeisector, waar we de voorbije jaren almaar meer startende zelfstandigen zagen toetreden, waren de intellectuele beroepen (informatici, consultants etc.). Daar zijn de initiatieven om te starten met een vijfde (-20%) teruggelopen ten opzichte van een gemiddeld jaar. Tegenover piekjaar 2019 gaat het om een terugval van meer dan de helft (-53%). Ook in een andere groeisector, de bouw, noteren we in maart-april van dit jaar de helft (-50%) minder starters dan in piekjaar 2019 en slechts -3% tegenover een doorsnee jaar. De groothandel, nog een populaire sector bij startende zelfstandigen, moet het in 2020 met zo’n 40% minder starters doen dan andere jaren.

^{Figuur 2: Startende zelfstandigen tussen 13 maart en 13 april, procentueel verschil t.o.v. 2019 en t.o.v. 2015 per sector}

Katrien Jonckheer: “We verwezen al naar 2019 als piekjaar wat het aantal starters betreft en als marktleider op vlak van de begeleiding en ondersteuning van zelfstandigen hebben wij ook dit jaar een flinke start zien nemen. 2020 beloofde weer een heel vruchtbaar jaar voor het ondernemerschap te zullen worden. Door dat feit en omdat we nu ook zien dat de terugval al bij al vrij beperkt blijft, is ons perspectief positief. De aard van de vragen die we krijgen via onze kantoren – die nu trouwens ook weer fysiek open zijn - getuigt vooral van veel creativiteit. De impact van corona valt zeker niet te minimaliseren en de juiste ondersteuning zal van groot belang zijn, maar het ziet er toch naar uit dat heel wat zelfstandigen hun reputatie van overlevers weer zullen waarmaken.”

^{Over de cijfers}

^{De analyse en conclusies gebeurden op basis van de gegevens van 280.000 zelfstandigen. De dataset werd verzameld  in de periode tussen 13 maart en 13 april, van de jaren 2020, 2019 en 2015, waarbij 2015 omwille van de marktomstandigheden als een ‘gemiddeld’ jaar werd beschouwd.}